ଭାରତର ପୋଲିସ ବିଭାଗର ପରିଚାଳନା ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମତା ପ୍ରତି ରାଜ୍ୟରେ ଅନ୍ୟ ଅନ୍ୟ ରୂପରେ ଦେଖାଯାଏ। ଇନ୍ଡିଆ ଜଷ୍ଟିସ୍ ରିପୋର୍ଟ 2023 ଅନୁସାରେ ବଡ଼ ଏବଂ ମଧ୍ୟମ ଆକାରର ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ପୋଲିସ ବିଭାଗକୁ ସ୍କୋର ଦେଇ ଅନୁକ୍ରମ କରାଯାଇଛି। ଏହି ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ତିନିଟି ବର୍ଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି—ଶ୍ରେଷ୍ଠ, ମଧ୍ୟମ ଶ୍ରେଣୀ ଏବଂ ନିମ୍ନ ଶ୍ରେଣୀ। ଆସନ୍ତୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ରାଜ୍ୟ ଓ ସେମାନଙ୍କର ପୋଲିସ ପ୍ରଦର୍ଶନ ଉପରେ ବିସ୍ତାରିତ ଆଲୋଚନା କରିବା।
ଶ୍ରେଷ୍ଠ ପୋଲିସ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିବା ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ
1. ତେଲେଙ୍ଗାନା ପୋଲିସ ବ୍ୟବସ୍ଥା (6.92/10)
ତେଲେଙ୍ଗାନା ପୋଲିସ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଭାରତର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ପୋଲିସ ବିଭାଗମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଗଣାଯାଏ। ସମାଜରେ ଶାନ୍ତି ଏବଂ ସୁରକ୍ଷା ରଖିବାରେ ଏହି ବିଭାଗ ବେଶି ସଫଳ ହୋଇଛି। ଏଠାରେ ପୋଲିସ ବିଭାଗ ଟେକ୍ନୋଲଜିକୁ ଅଧିକ ପ୍ରାଥମିକତା ଦେଇ ଆଧୁନିକ ଯନ୍ତ୍ରପାତି ଏବଂ ଡିଜିଟାଲ ସିଷ୍ଟମ୍ ବ୍ୟବହାର କରି ଅପରାଧକୁ ଦମନ କରିଥାନ୍ତି। ରାଜ୍ୟରେ ପୋଲିସ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଅଧିକ ମଜବୁତ କରାଯାଇଛି, ଯାହା ଫଳରେ ପୋଲିସର ଦକ୍ଷତା ବଢ଼ିଛି।ତେଲେଙ୍ଗାନାରେ ସମାଜ ଏବଂ ପୋଲିସ ମଧ୍ୟରେ ଭଲ ସମ୍ପର୍କ ରଖିବାକୁ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯାଏ, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ସର୍ବସାଧାରଣଙ୍କୁ ଏହି ବିଭାଗରେ ଆଶ୍ରୟ ଓ ଭରସା ମିଳେ। ଅପରାଧ ରୋକିବା ସହିତ ଏହା ତତ୍କାଳିକ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ଦେଇଥାଏ।
2. କର୍ଣ୍ଣାଟକ ପୋଲିସ ବ୍ୟବସ୍ଥା (6.61/10)
କର୍ଣ୍ଣାଟକର ପୋଲିସ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଭାରତର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଏବଂ ଦକ୍ଷ ପୋଲିସ ବିଭାଗମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଗଣାଯାଏ। ଏହି ବିଭାଗ ଅପରାଧ ରୋକିବା, ଶାନ୍ତି ସ୍ଥାପନ, ଏବଂ ଜନସୁରକ୍ଷାରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ପାଳନ କରୁଛି। ଟେକ୍ନୋଲଜିକ ବ୍ୟବହାର ଓ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟରେ ଉନ୍ନତି କରି, କର୍ଣ୍ଣାଟକର ପୋଲିସ ଅପରାଧକୁ ଦମନ କରିବାରେ ବିଶେଷ ଧ୍ୟାନ ଦେଇଥାଏ। ରାଜ୍ୟରେ ପୋଲିସ ଏବଂ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ ବୃଦ୍ଧି କରିବାକୁ ବିଭିନ୍ନ ଜନସେବା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଚାଲୁ ରହିଛି। କର୍ଣ୍ଣାଟକରେ ସମୁଦାୟ ମୁଖୀ ପୋଲିସିଂ (Community Policing) ଉପରେ ଅଧିକ ଜୋର ଦିଆଯାଇଛି, ଯାହା ଫଳରେ ଗ୍ରାମ ଓ ସହର ଅଞ୍ଚଳରେ ଅପରାଧ ହାର କମିଛି। ରାଜ୍ୟର ପୋଲିସ ବିଭାଗ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ତତ୍କାଳିକ ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ହେବାକୁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ।କର୍ଣ୍ଣାଟକରେ ପୋଲିସ ବିଭାଗ ମାନବ ସଂସାଧନ ବୃଦ୍ଧିକୁ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଇ ପୁଲିସର ସଂଖ୍ୟା ଏବଂ ସୁବିଧା ବଢ଼ାଇବା ଉପରେ ଆଧିକ୍ୟ ଦିଆଯାଇଛି। ଟେକ୍ନୋଲୋଜିକ ଆଧାରିତ ହେଲ୍ପଲାଇନ ଏବଂ ଅନଲାଇନ୍ ସେବାଗୁଡ଼ିକ ରାଜ୍ୟରେ ଜନସୁବିଧା ଦେଇବାରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ପାଳନ କରୁଛି।
3. ଆନ୍ଧ୍ର ପ୍ରଦେଶ ପୋଲିସ ବ୍ୟବସ୍ଥା (6.30/10)
ଆନ୍ଧ୍ର ପ୍ରଦେଶର ପୋଲିସ ବିଭାଗ ଏକ ଦକ୍ଷ ଓ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ସଂଗଠନ, ଯାହା ଅପରାଧ ରୋକିବା ଓ ଶାନ୍ତି ବଜାଇ ରଖିବାରେ ଅଗ୍ରଣୀ। ରାଜ୍ୟରେ ଅପରାଧ ଦମନରେ ସଫଳ ହେବା ସହିତ ଏହି ବିଭାଗ ପ୍ରଶାସନ ଉପରେ ଜନସ୍ଥରର ଭରସା ବଢ଼ାଇବାରେ ମହତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ନେଇଛି। ଆନ୍ଧ୍ର ପ୍ରଦେଶର ପୋଲିସ ବିଭାଗ ଉଚ୍ଚ ସ୍ତରୀୟ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଏବଂ ଆଧୁନିକ ତନ୍ତ୍ର ଭିତରେ ଚାଲିଥାଏ, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ତୃତୀୟ ସ୍ଥାନରେ ପହଞ୍ଚିବାରେ ସେମାନେ ସମର୍ଥ ହୋଇଛନ୍ତି। ପୋଲିସ ବିଭାଗର ରିଫର୍ମ୍ସ ଏବଂ ରୋବୋଟିକ୍ ପୋଲିସ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ଆନ୍ଧ୍ର ପ୍ରଦେଶର ପ୍ରତିଷ୍ଠାକୁ ଅନ୍ୟ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକଠାରୁ ଅଲଗା କରିଥାଏ। ପୋଲିସ ସେବାଗୁଡ଼ିକର ଡିଜିଟାଲାଇଜେସନ ଏବଂ ସ୍ମାର୍ଟ ପୋଲିସ ଇନିସିଏଟିଭ୍ସ ରାଜ୍ୟରେ ଅପରାଧ ରୋକିବାରେ ଏକ ନୂତନ ପଦକ୍ଷେପ ହେବାକୁ ପ୍ରମାଣିତ ହୋଇଛି। ଏହା ଛଡ଼ା ସମୁଦାୟ ସହଭାଗୀତା ଆଧାରିତ ପୋଲିସିଂ ଓ ନାଗରିକଙ୍କ ସହ ସମ୍ପର୍କ ବୃଦ୍ଧିକୁ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯାଇଛି, ଯାହାର ଫଳରେ ଜନସାଧାରଣ ଏବଂ ପୋଲିସ ବିଭାଗ ମଧ୍ୟରେ ଭଲ ସମ୍ପର୍କ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଛି। ଆନ୍ଧ୍ର ପ୍ରଦେଶର ପୋଲିସ ଅନେକ ସମୟରେ ତତ୍କାଳିକ ଅପରାଧ ରୋକିବା ଏବଂ ଆପତ୍ତିକାଳୀନ ସେବା ପ୍ରଦାନରେ ସଫଳ ହୋଇଛି। ଅପରାଧ ତଥ୍ୟ ଓ ପରିଚାଳନା ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଇ ସେମାନେ ନିୟମିତ ଭାବରେ ନୂଆ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରୁଛନ୍ତି।
4. ଓଡିଶା ପୋଲିସ ବ୍ୟବସ୍ଥା (6.22/10)
ଓଡିଶାର ପୋଲିସ ବିଭାଗ ଦକ୍ଷତା, ସ୍ୱାଧୀନତା ଓ ସମର୍ପଣର ଦ୍ୱାରା ରାଜ୍ୟରେ ଶାନ୍ତି, ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ବ୍ୟବସ୍ଥା ବଜାୟ ରଖିବାରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ପାଳନ କରୁଛି। ରାଜ୍ୟରେ ଏହି ବିଭାଗ ଆପତ୍ତିକାଳୀନ ସେବା, ଅପରାଧ ରୋକିବା ଏବଂ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଦାୟିତ୍ୱଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରତି ସଫଳତାର ସାକ୍ଷର ହୋଇ ଆସିଛି। ଓଡିଶାର ପୋଲିସ ବିଭାଗର ମୂଳ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ନ୍ୟାୟ ଏବଂ ଶାନ୍ତିକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା। ଏହି ବିଭାଗ ଟେକ୍ନୋଲୋଜିକୁ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଇ ଡିଜିଟାଲ ହେଲ୍ପଲାଇନ୍, ଅପରାଧ ସୂଚନା ନିୟମିତ ଅନ୍ଲାଇନ୍ ରିପୋର୍ଟିଂ ଜରିଆରେ ଜନତାଙ୍କୁ ସେବା ଦେଇ ଆସୁଛି। ରାଜ୍ୟରେ ପୋଲିସ ଏକ ମଜବୁତ ସଂଘଟନୀକ ଗଠନ ସହିତ ମୂଳ୍ୟବାନ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଯୋଗାଇ ଆପଦକାଳୀନ ସ୍ଥିତିରେ ତତ୍କାଳିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଦେଇଥାଏ। ସେବାମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମଗୁଡ଼ିକ ଯେପରିକି "ମହିଳା ସୁରକ୍ଷା ଅଭିଯାନ", "ଜନ ସୁରକ୍ଷା ସେବା" ଓ "ଆପତ୍ତିକାଳୀନ ସାହାଯ୍ୟ ପ୍ରକଳ୍ପ" ଜନତାଙ୍କ ସାହାଯ୍ୟରେ ଆସିଥାଏ। ମହିଳା ଓ ଶିଶୁ ସୁରକ୍ଷା ମାମଲାରେ ଓଡିଶା ପୋଲିସ ଅଗ୍ରଗାମୀ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ହୋଇ ଅନେକ ପ୍ରଶଂସା ଅର୍ଜନ କରିଛି। ଓଡିଶାରେ ଉତ୍ସବ ଓ ବୃହତ ଉପକ୍ରମଗୁଡ଼ିକରେ ଶାନ୍ତି ଓ ସୁରକ୍ଷା ବଜାୟ ରଖିବାରେ ପୋଲିସ ବିଭାଗ ଅତ୍ୟନ୍ତ ମହତ୍ୱ ରଖି ଆସୁଛି। ସମାଜ ମଧ୍ୟରେ ସମର୍ପଣ ଓ ବିଶ୍ୱାସ ବଢ଼ାଇବା ପାଇଁ ଓଡିଶା ପୋଲିସ ଦୃଢ଼ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇ ଆସୁଛି, ଯାହା ରାଜ୍ୟରେ ଶାନ୍ତି ଓ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ନିରବିଧ୍ନ କରି ଆଣିଛି।
5. ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡ ପୋଲିସ ବ୍ୟବସ୍ଥା (6.11/10)
ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡର ପୋଲିସ ବିଭାଗ ତଦାଖା ହେଉଛି ଏକ ଦକ୍ଷ ଓ ପ୍ରଶିକ୍ଷିତ ସଂଗଠନ, ଯାହା ରାଜ୍ୟର ଶାନ୍ତି, ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ବ୍ୟବସ୍ଥା ବଜାୟ ରଖିବାରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ପାଳନ କରୁଛି। ରାଜ୍ୟର ପ୍ରାକୃତିକ ଭୂଗୋଳିକ ପରିସ୍ଥିତି ଓ ଦୂର୍ଗମ ଅଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକରେ ଗତିଶୀଳ ଓ ନିଷ୍ଠାପୂର୍ଣ୍ଣ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡ ପୋଲିସ ଦକ୍ଷତା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରୁଛି। ଏହାର ପ୍ରମୁଖ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ସାଧାରଣ ଜନତାଙ୍କ ସୁରକ୍ଷା ନିଶ୍ଚିତ କରିବା ଏବଂ ଜନମାଧ୍ୟମରେ ଭରସା ସୃଷ୍ଟି କରିବା। ରାଜ୍ୟରେ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଏବଂ ଧାର୍ମିକ କ୍ଷେତ୍ର ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯାଇଥିବାରୁ, ପୋଲିସ ରାଜ୍ୟର ପର୍ଯ୍ୟଟକ ଏବଂ ହଜାର ଲୋକଙ୍କ ସୁରକ୍ଷା ନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପ୍ରବନ୍ଧନ ଉପରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି। ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡ ପୋଲିସ ଆଧୁନିକ ଟେକ୍ନୋଲୋଜିକ ଆଧାରରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରି ଅପରାଧ ରୋକିବା ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ଆପତ୍ତିକାଳୀନ ସେବା ପ୍ରଦାନ କରିବାରେ ଅଗ୍ରସର ରହିଛି। ରାଜ୍ୟର ଅପରାଧ ହାରକୁ ହ୍ରାସ କରିବାରେ ସେମାନେ ଉଚ୍ଚ ସ୍ତରର ଫର୍ସେନସିକ ଏବଂ ଅନୁସନ୍ଧାନୀ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଜାରି ରଖି ଆସିଛନ୍ତି। ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଓ ନାରୀ ସୁରକ୍ଷା ଉପରେ ବିଶେଷ ଧ୍ୟାନ ଦେଇ ସେମାନେ ଅନେକ ସଫଳତା ଅର୍ଜନ କରିଛନ୍ତି।ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡର ପୋଲିସ ବିଭାଗ ସମୁଦାୟମୁଖୀ ପୋଲିସିଂ ଉପରେ ଭଳି ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି, ଯାହା ଫଳରେ ଜନସାଧାରଣ ଓ ପୋଲିସ ବିଭାଗ ମଧ୍ୟରେ ଭଲ ସମ୍ପର୍କ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇ ଅପରାଧୀକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ରୋକିବାରେ ସେମାନେ ସଫଳ ହୋଇଛନ୍ତି।
6. ତମିଳନାଡୁ ପୋଲିସ ବ୍ୟବସ୍ଥା (6.04/10)
ତମିଳନାଡୁର ପୋଲିସ ବିଭାଗ ଭାରତର ପ୍ରାଚୀନତମ ଓ ଦକ୍ଷ ସଂଗଠନମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଗଣ୍ୟ ହୁଏ। ଏହି ବିଭାଗ ଅପରାଧ ରୋକିବା, ଶାନ୍ତି ବଜାୟ ରଖିବା ଏବଂ ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା ନିଶ୍ଚିତ କରିବାରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ପାଳନ କରୁଛି। ତମିଳନାଡୁରେ ଡିଜିଟାଲ ଡାକଖାନା, ରୋଡ ସୁରକ୍ଷା ଓ ଅପରାଧ ଦମନରେ ପୋଲିସ ବିଭାଗର ଅଭିନବ ପଦକ୍ଷେପଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରଶଂସନୀୟ। ସ୍ମାର୍ଟ ପୋଲିସ ପ୍ରକଳ୍ପ ଓ ସାଇବର ସୁରକ୍ଷା ଅଭିଯାନ ତମିଳନାଡୁର ପୋଲିସ ବିଭାଗକୁ ଆଧୁନିକ ରୂପ ଦେଇଛି। ସମୟ ଅନୁସାରେ ଆଧୁନିକ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଓ ତନ୍ତ୍ରଜାତ ଉପକରଣର ଉପଯୋଗ ଦ୍ୱାରା ସେମାନେ ଅପରାଧ ହାରକୁ ହ୍ରାସ କରିବାରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ସଫଳ ହୋଇଛନ୍ତି। ପୋଲିସ ବିଭାଗର ମହିଳା ସୁରକ୍ଷା ଓ ଶିଶୁ ସୁରକ୍ଷାକୁ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେବା ନୀତି ଯୋଗୁଁ ରାଜ୍ୟରେ ସାମାଜିକ ସୁସ୍ଥିତି ବଜାୟ ରହିଛି। ଅନେକ ସହରରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ମହିଳା ଥାନା ଏବଂ ବିଶେଷ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଦଳ ସଂଚାଳିତ ହେଉଛି, ଯାହା ମହିଳାଙ୍କୁ ତତ୍କାଳ ସହାୟତା ଯୋଗାଇ ଏକ ସୁରକ୍ଷିତ ପରିବେଶ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି।ପର୍ଯ୍ୟଟନ ସଂରକ୍ଷଣ ଓ ଧାର୍ମିକ ସ୍ଥଳଗୁଡ଼ିକରେ ସୁରକ୍ଷା ତମିଳନାଡୁର ପୋଲିସର ଆଉ ଗୋଟିଏ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷେତ୍ର। ଏହି ବିଭାଗର ଦକ୍ଷତା, ଶୃଙ୍ଖଳାବଦ୍ଧତା ଏବଂ ନିଷ୍ଠା ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ପୋଲିସିଂ ଯୋଗୁଁ ତମିଳନାଡୁର ପୋଲିସ ବିଭାଗ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଭଲ ସମ୍ମାନ ଓ ଭରସା ଅର୍ଜନ କରିଛି।
ମଧ୍ୟମ ଶ୍ରେଣୀରେ ପୋଲିସ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିବା ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ
ଏହି ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରଦର୍ଶନରେ ମଧ୍ୟମ ଭାବରେ ସଫଳ ହୋଇଥିବାରୁ ସେମାନଙ୍କର କିଛି ସୁଧାରର ଆବଶ୍ୟକତା ଅଛି।
ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦେଶ (5.88/10)
ଗୁଜରାଟ (5.88/10)
ଛତିଶଗଡ଼ (5.70/10)
ମହାରାଷ୍ଟ୍ର (5.53/10)
ଝାରଖଣ୍ଡ (5.37/10)
ହରିୟାଣା (5.19/10)
ନିମ୍ନ ଶ୍ରେଣୀରେ ପୋଲିସ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିବା ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ
ଏହି ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ପୋଲିସ ବିଭାଗରେ ଅଧିକ ସଂଖ୍ୟାରେ ଉନ୍ନତି ଓ ସୁଧାର କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ଅଛି।
ପଞ୍ଜାବ (5.10/10)
ରାଜସ୍ଥାନ (4.38/10)
ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ (4.37/10)
ବିହାର (4.34/10)
କେରଳ (4.22/10)
ପଶ୍ଚିମ ବଙ୍ଗ (3.59/10)
ଭାରତର କିଛି ରାଜ୍ୟରେ ପୋଲିସ ବ୍ୟବସ୍ଥା କେତେ କମଜୋର?
ଅନେକ ରାଜ୍ୟରେ ପୋଲିସ ବିଭାଗ ତାହାର ଦାୟିତ୍ୱ ପାଳନରେ କେଉଁଠୀ ନା କେଉଁଠୀ ଅସମର୍ଥତା ବା କମଜୋରି ଦେଖାଇ ଆସିଛି। ଏହି କମଜୋରି ଗୁଡ଼ିକ ଅନେକ କାରଣରୁ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ, ଯାହାକୁ ତଳେ ବିସ୍ତାରରେ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରାଯାଇଛି:
1. ସମ୍ପଦ ଓ ଉପକରଣର ଅଭାବ
କେତେକ ରାଜ୍ୟରେ ପୋଲିସ ବିଭାଗ ପର୍ଯାପ୍ତ ସାଧନସମ୍ପତ୍ତି ଓ ଆଧୁନିକ ଉପକରଣର ଅଭାବରେ କାମ କରୁଛି। ଟେକ୍ନୋଲୋଜିର ଉପଯୋଗ କମ ଥିବାରୁ ଅପରାଧ ରୋକିବାରେ ସେମାନେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଦକ୍ଷତା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିପାରୁ ନାହାନ୍ତି।
2. ମାନବଶକ୍ତିର ଅଭାବ
କେତେକ ରାଜ୍ୟରେ ପୋଲିସର ସଂଖ୍ୟା ଅବଶ୍ୟକତାଠାରୁ ଅଧିକ କମ ଥିବାରୁ ସେମାନେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ମାମଲାରେ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଦ୍ୱାନ୍ଦ୍ବ କରିପାରୁନାହାନ୍ତି। ଏହାର ଫଳରେ ଅପରାଧୀମାନେ ଏକାଧିକ ଅପରାଧ କରି ସ୍ଵେଚ୍ଛାଚାରୀ ହୋଇ ଥାଉଛନ୍ତି।
3. ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାର ଓ ପ୍ରଶାସନୀୟ ଅସ୍ଫଳତା
କେତେକ ରାଜ୍ୟରେ ପୋଲିସ ବିଭାଗରେ ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାର ବ୍ୟାପ୍ତ ଥିବାରୁ ଗରିବ ଓ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କୁ ସମୟରେ ନ୍ୟାୟ ମିଳୁନାହିଁ। ଅଧିକ ଆଳସ୍ୟ ଓ ଅଦ୍ୟତନ ପଦକ୍ଷେପ ନ ନେଇବା ଫଳରେ ଅପରାଧ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି।
4. ପ୍ରଶିକ୍ଷଣର ଅଭାବ
ଅନେକ ରାଜ୍ୟରେ ପୋଲିସମାନଙ୍କୁ ଆଧୁନିକ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ନା ଦିଆଯାଇପାରିବାରୁ ସେମାନେ ବୃଦ୍ଧିଶୀଳ ଅପରାଧ ଯେପରିକି ସାଇବର ଅପରାଧ, ମାଦକ ବ୍ୟବସାୟ, ଓ ସଂଗଠିତ ଅପରାଧକୁ ଠିକ ଭାବରେ ଦମନ କରିପାରୁ ନାହାନ୍ତି।
5. ଜନସହଭାଗର ଅଭାବ
କେତେକ ରାଜ୍ୟରେ ଜନସାଧାରଣ ଓ ପୋଲିସ ମଧ୍ୟରେ ସଂପୃକ୍ତି କମ ଥିବାରୁ ଅନେକ ମାମଲାରେ ଜନସାଧାରଣ ମଦଦ କରିବାରୁ ବଞ୍ଚିତ ହୋଇଥାଏ। ଏହାରେ ସଫଳ ଯୋଜନା ଓ ଅଭିଯାନର ଅଭାବ ଦେଖାଯାଏ।
କିଛି ରାଜ୍ୟର ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟପୂର୍ଣ୍ଣ ପୋଲିସ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଉଦାହରଣ
ତଳେ କେତେକ ରାଜ୍ୟର ପୋଲିସ ବ୍ୟବସ୍ଥାର କମିତି ହୋଇଥିବା କାରଣଗୁଡ଼ିକ ଦର୍ଶାଯାଇଛି:
ବିହାର: ଅପରାଧୀମାନେ ସଂଗଠିତ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିବାରୁ ଏଠାରେ ଅପରାଧ ହାର ଅଧିକ। ପୋଲିସ ଆବଶ୍ୟକ ଟେକ୍ନୋଲୋଜିକ ଅଭାବରେ ହେଉ ହିଂସା ଓ ଜନସୁରକ୍ଷାରେ ସଫଳ ହୋଇପାରୁନାହିଁ।
ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ: ଏଠାରେ ରାଜନୈତିକ ଅପେକ୍ଷାରେ ପୋଲିସ ଦଳର ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ରହିଥାଏ। ଏହା ଫଳରେ ଅନେକ ମାମଲାରେ ସମୟରେ କାର୍ଯ୍ୟ ହୋଇ ନଥାଏ।
ପଶ୍ଚିମ ବଙ୍ଗ: ଅପରାଧ ଏବଂ ଗୁଣ୍ଡାଗିରି ଅଧିକ ଥିବାରୁ ପୋଲିସରେ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଓ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ସଂଗଠନୀୟ ଅଦ୍ୟତନର ଅଭାବ ଦେଖାଯାଏ।
ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶର ପୋଲିସ ବ୍ୟବସ୍ଥା କାହିଁକି ଖରାପ ମନାଯାଉଛି?
ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ (UP) ଭାରତର ସବୁଠାରୁ ଜନସଂଖ୍ୟା ଅଧିକ ରାଜ୍ୟ ହେବା ସତ୍ତେ ରାଜ୍ୟରେ ପୋଲିସ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅନେକ କମଜୋରତା ପୂର୍ଣ୍ଣ। ବିଭିନ୍ନ ଅଭିଯୋଗ ଏବଂ ପ୍ରତିକୂଳ ପରିସ୍ଥିତିକାରଣରେ ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଗୁରୁତର ଅସମର୍ଥତା ଦେଖାଯାଉଛି। ତଳେ କିଛି ପ୍ରମୁଖ କାରଣ ଦର୍ଶାଯାଇଛି ଯାହାର ଫଳରେ ଉପରେ ନିର୍ମମ ଅଭିମତ ଗଢ଼ିଛି:
1. ଅପରାଧ ରେକର୍ଡ ଅଧିକ ରହିବା
ଉପରେ ଅପରାଧ ହାର ଅତ୍ୟନ୍ତ ଉଚ୍ଚ। ହତ୍ୟା, ଦୂଷ୍କର୍ମ, ସମ୍ପତ୍ତି ଓ ଭୂମି ବିବାଦର ଅପରାଧ, ଏବଂ ଗୁଣ୍ଡାଗିରି ଯେପରିକି ଅପରାଧଗୁଡ଼ିକ ଏଠାରେ ହିଂସା ହାରକୁ ଉଚ୍ଚ କରୁଛି। ଏପରି ଅପରାଧକୁ ପୋଲିସ ଯଥାପ୍ରମାଣ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରିବାରେ ବଞ୍ଚିତ ହେଉଛି।
2. ପ୍ରଶାସନ ଉପରେ ରାଜନୈତିକ ପ୍ରଭାବ
ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶ ପୋଲିସ ବିଭାଗ ଉପରେ ରାଜନୈତିକ ଦବାବ ଅତ୍ୟଧିକ ରହିଥାଏ। ଏହାର ଫଳରେ ଅନେକ ମାମଲାରେ ରାଜନୀତିଜନିତ ପ୍ରଭାବ ଦେଖି ଯଥାସମୟରେ ନ୍ୟାୟ ବା ଅପରାଧ ରୋକିବାରେ ସେମାନେ ଅସମର୍ଥ ହେଉଛନ୍ତି। ଏହାରୁ ପ୍ରତିଫଳିତ ହୁଏ ଯେ ପୋଲିସ ଆଦର୍ଶ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଗଢ଼ି ଉଠିପାରୁନାହିଁ।
〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️ ସମାପ୍ତ 〰️〰️〰️〰️〰️〰️
ଭାରତର କେତେକ ରାଜ୍ୟରେ ପୋଲିସ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଉନ୍ନତ କରିବା ପାଇଁ ପର୍ଯାପ୍ତ ସଂପଦ, ଆଧୁନିକ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଏବଂ ଟେକ୍ନୋଲୋଜିକୁ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ। ପୋଲିସିଂରେ ଜନସାହଯ୍ୟ ଓ ସ୍ୱଚ୍ଛତା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ, ଯାହା ସମସ୍ତ ରାଜ୍ୟରେ ଅପରାଧ ହାରକୁ ହ୍ରାସ କରିବ। ଭାରତର ପୋଲିସ ବିଭାଗ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ପାଳନ କରେ। ଯେଉଁଥିରେ ତେଲେଙ୍ଗାନା ଓ କର୍ଣ୍ଣାଟକ ଦେଶର ସାରା ଦେଶକୁ ଆଦର୍ଶ ରାଜ୍ୟର ରୂପରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଛି, ସେଠାରେ ପଶ୍ଚିମ ବଙ୍ଗ ଓ କେରଳର ପରିସ୍ଥିତି ଗମ୍ଭୀର। ଏହି ଅନୁକ୍ରମ ମଧ୍ୟରେ ସଫଳ ଏବଂ ଅସଫଳତାଗୁଡ଼ିକୁ ବିଶ୍ଳେଷଣ କରିବାରେ ଉପଯୋଗୀ।
ପଢନ୍ତୁ ସାହିଦ କପୁରଙ୍କ ମୁଭି ବିଷୟରେ
Comments
Post a Comment